سوغاتی‌ها عامل کدام بیماری‌ها هستند؟ | کاهش مواد مضر در ۳ محصول غذایی | شیرینی‌های دردسرساز در استان‌های با شیوع بالای دیابت
تاریخ انتشار: ۲۳ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۰۸۴۲۵۲
همشهری آنلاین - مریم سرخوش: حرف سوغاتی که می‌شود، کام همه شیرین می‌شود جز متولیان نظام سلامت و وزارت بهداشت. شیوع بیماری‌های غیرواگیر در کشور شیب صعودی دارد و افزایش مبتلایان به دیابت، بیماری های قلبی - عروقی، چاقی، قند خون و... چالشی جدی برای متولیان حوزه سلامت رقم زده و متخصصان می‌گویند که یکی از عوامل مهم در بروز این بیماری‌ها، مواد غذایی ازجمله همین سوغاتی‌ها هستند که حاوی کربوهیدرات‌های مضرند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
نکته جالب اینجاست که بالاخره پس از ۲۰سال، توجه وزارت بهداشت به این موضوع جلب شد و آنها حالا به‌دنبال این هستند که یک گام پیش‌تر از درمان، سراغ عادات غذایی مردم بروند که گفته می‌شود حدود ۶۰درصد در بروز بیماری‌های غیرواگیر دخیل هستند. وزیر بهداشت در این‌باره دیروز از تدوین نقشه تغذیه کشور خبر داده اما به نکته جالب دیگری هم اشاره کرده؛ اینکه بخش زیادی از سوغاتی‌ها و غذاهای ایرانی دارای قند فراوان هستند و عامل افزایش بیماری دیابت و در این‌باره باید برنامه‌ریزی شود.
سوغاتی‌های دردسرسازنخستین جلسه شورای عالی انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور پس از ۲۰ سال در وزارت بهداشت برگزار شد. بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت با بیان این که برنامه‌های هر استان برای تغذیه باید خاص آن استان باشد زیرا مشکلات استان‌ها نیز بومی و وابسته به شرایط هر یک از آنهاست، بیان می‌کند: «توجه ویژه به تغذیه در مناطق محروم از وظایف ماست و برای توجه به تغذیه مردم در مناطق محروم باید برنامه عملیاتی تدوین و اجرایی و نقشه تغذیه کشور تدوین شود. لازم است در این نقشه، مناطق آبی، قرمز، نارنجی و زرد کشور از نظر وضعیت تغذیه مشخص باشد تا بتوان آمایش سرزمینی لازم در موضوع تغذیه را صورت داده و سیاستگذاری کرد.»
عین‌اللهی همچنین با تاکید بر ضرورت ایجاد ارتباط وسیع این انستیتو با بخش‌های دانشگاهی و صنعتی کشور عنوان می‌کند: «مشکل فرهنگی کشور این است که بخش زیادی از سوغاتی‌ها و غذاها دارای قند فراوان هستند که برای سلامت افراد مشکل‌ساز بوده و بیماری دیابت را افزایش می‌دهد. به همین دلیل برخی نقاط کشور که مشکل دیابت بیشتری نسبت به مناطق دیگر دارند، باید در برنامه‌ریزی‌ها و تدوین نقشه تغذیه مورد توجه ویژه قرار گیرند.»
او با اشاره به این که بیماری از طریق غذا و هوا ایجاد می‌شود و باید برای کنترل آن برنامه‌ریزی کرد، تاکید می‌کند: «برنامه‌های هر استان برای تغذیه باید خاص آن استان باشد زیرا مشکلات استان‌ها نیز بومی و وابسته به شرایط هر استان است.» وزیر بهداشت با تأکید بر الگوسازی به عنوان یک راهبرد در تغذیه بیان می‌کند: «باید رستوران‌های استانداردی که غذای سالم تهیه و توزیع می‌کنند، در استان‌های گوناگون وجود داشته و مورد تشویق قرار گیرند. همچنین تربیت نیروی انسانی متخصص تغذیه در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور هم اقدامی راهبردی است و آموزش بهورزان و مراقبان سلامت در زمینه تغذیه هم ضرورت دارد.»
رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم درباره این که چه ضرورتی دارد مداخلات برای پیشگیری از بروز بیماری‌های غیرواگیر در استان‌های مختلف با یکدیگر متفاوت باشد، به همشهری می‌گوید: «در بخش مرکزی کشور شیوع دیابت بیشتر است، از جمله یزد، اصفهان، سمنان، تهران، خوزستان و در نوار شمالی کشور. بررسی‌ها نشان می‌دهد که وضعیت نقشه این بیماری با کمی اغماض منطبق با سایر بیماری‌هاست و این نشان می‌دهد که مردم این مناطق عوامل خطر مشترک دارند.»
دکتر افشین استوار درباره این عوامل خطر بیان می‌کند: «تغذیه ناسالم، فعالیت بدنی ناکافی، چاقی، مصرف دخانیات و الکل، آلودگی هوا و... شامل همه بیماری‌های غیرواگیر از جمله دیابت، قلبی – عروقی، سرطان، بیماری‌های روانی، بیماری‌های مزمن تنفسی مثل آسم و انسداد ریه است. به همین دلیل ضرورت دارد که مداخله‌ای باید صورت بگیرد متناسب با این عوامل خطر و شیوع آنها در یک منطقه باشد.»
این که توجه وزارت بهداشت به موضوع تدوین نقشه تغذیه کشور جلب شده اقدام مثبتی است، چون معمولا نگاه این وزارتخانه در طول ادوار گذشته درمانی بوده نه پیشگیری. این نوع نگاه به کاهش بار بیماری‌ها در سال‌های آینده کمک می‌کند
این در حالی است که یزدی‌ها تقریبا تا همین چند وقت اولین استان با شیوع بالای دیابت بودند که به گفته متخصصان تغذیه رواج استفاده از خوراکی‌هایی مثل پشمک و قطاب یا شیرینی پنجره‌ای، نقل و سوهان آردی در این مساله بی‌تاثیر نبوده است. سوغاتی‌های حاوی کربوهیدرات، قند و روغن اشباع‌شده یا سوغاتی که تنها با شکر، کمی آرد سفید و روغن تهیه می‌شود و هر ۵۰ گرم آن معادل ۱۲ حبه قند است.
در نوار شمالی کشور هم میزان شیوع دیابت بالاست. اصلی‌ترین سوغاتی‌شان کلوچه‌ها و سرشار از قند تصفیه شده و چربی‌های اشباع شده هستند. این سوغاتی‌ها به دلیل فقدان مواد فیبری به سرعت قند خون را بالا برده و با تحریک ترشح انسولین، زمینه ابتلا به دیابت را در افراد به خصوص کودکان مستعد افزایش می‌دهد.
خوزستانی‌ها اما مدتی است که جایگزین یزد در شیوع بالای دیابت شده‌اند و دو سوغاتی جذاب آنها شامل خرما و رنگینک هم جزو مواد غذایی به شمار می‌روند که هم مقوی هستند و هم انرژی‌زا اما به دلیل استفاده از برخی افزودنی‌ها عوارضی دارند و برای خردسالان به دلیل حجم غذایی و سختی هضم مضر هستند.
اصفهانی‌ها هم جزو استان‌های با شیوع بالای دیابت هستند و سوغاتی‌های معروف‌شان چیزی جز محصولات پرکالری نیست. هر ۱۰۰ گرم گز اصفهان حاوی ۴۰۰ کالری است و مصرف بیش از اندازه آن هم توصیه نمی‌شود. پولکی هم از شکر درست می‌شود در مصرف آن نباید زیاده‌روی کرد.
به طور کلی استفاده مکرر از سوغاتی‌هایی که عمدتا حاوی شکر، قند، روغن و افزودنی‌ها هستن می‌تواند منجر به بیماری‌هایی از جمله دیابت، چاقی، فشار خون، ایجاد چین و چروک‌های پوستی، بیماری‌های قلبی عروقی، اختلال در مغز، ضعف سیستم ایمنی، پوسیدگی دندان و سوء‌تغذیه، آلزایمر، اختلال در رشد، انباشت کلسترول و تری گلیسیرین، تاثیر منفی بر عملکرد کلیه‌ها، کبد و قلب، تنگ کردن عروق، ایجاد فشار خون و گرسنگی کاذب شود.
کاهش مواد مضر در ۳محصول غذایی«سوغاتی جزو آداب و رسوم و فرهنگ ایرانی‌هاست و شاید اینطور تصور شود که نمی‌توان در تولید آنها تغییری ایجاد کرد، اما طی این مدت ما تجربیاتی داشتیم که بدون تغییر ذائقه مردم، برخی محصولات پرمصرف غذایی هم سالم‌تر تولید شده‌اند.»
این نکته‌ای است که جلال‌الدین میرزای رزاز، رئیس انجمن تغذیه ایران به همشهری می‌گوید و در توضیح بیشتر بیان می‌کند: «این که توجه وزارت بهداشت به موضوع تدوین نقشه تغذیه کشور جلب شده اقدام مثبتی است، چون معمولا نگاه این وزارتخانه در طول ادوار گذشته درمانی بوده نه پیشگیری. این نوع نگاه به کاهش بار بیماری‌ها در سال‌های آینده کمک می‌کند. بیماری‌های غیرواگیر بر اساس مطالعات که ما انجام دادیم و مقالات خارجی که بررسی کردیم، بحث تغذیه در بیماری‌های غیرواگیر حدود ۵۵ درصد تا ۶۰ درصد است. به این معنا که اگر ملتی اصلاح عادت غذایی و تغذیه سالم داشته باشد، این میزان از بار بیماری را طی یک دهه کاهش می‌دهد. به همین دلیل این نوع نگاه جدید قابل تحسین است که پیش از درمان به فکر پیشگیری باشیم.»
رئیس انجمن تغذیه ایران: یکی از مهمترین اقدامات در تولید محصول غذایی سالم کاهش مصرف شکر در تولید شیرکاکائو بود که ۶ تا ۷درصد شکر را کم کردیم و کسی هم متوجه نشد
رئیس انجمن تغذیه ایران درباره مبحث مطرح‌شده از سوی وزیر بهداشت درباره سوغاتی‌هایی که حاوی قند فراوان و عامل خطر درباره بیماری‌های غیرواگیر هستند هم عنوان می‌کند: «تهیه سوغاتی بخشی از فرهنگ و آداب و رسوم ایرانی‌هاست. به همین دلیل قدم بعدی باید این باشد که با حفظ این فرهنگ و آداب، سوغاتی‌های مختلف را به سمت سالم‌سازی پیش ببریم. البته مقاومت‌هایی درباره تغییرات درباره چنین محصولاتی وجود دارد اما ما تجربه‌هایی داریم که برخی محصولات به‌تدریج سالم‌تر تولید شده‌اند. زمانی که رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور بودم، یکی از مهمترین اقدامات، تولید شیرکاکائو با کاهش مصرف شکر بود. به‌تدریج درصد شکر شیرکاکائو را ۶ تا ۷درصد کم کردیم و کسی هم متوجه نشد.»
به‌گفته این ابتدا شرکت‌ها مقاومت می‌کردند که فروش‌شان کم نشود، اما این مسئله درباره ۶شرکت لبنی و همراهی انجمن صنایع لبنی محقق شد و درصد شکر کم شد.
این متخصص تغذیه درباره ۲محصول دیگر که در این طرح سالم‌سازی به‌تدریج با کاهش مواد مضر تولید و عرضه شد هم می‌گوید: «در این‌باره با چند کارخانه بیسکوئیت‌سازی مکاتبه کردیم و پای کار آمدند. تولید بیسکوئیت‌ها به‌گونه‌ای است که به قالب می‌چسبند و به همین دلیل تولیدکنندگان درصد استفاده از روغن را بیشتر می‌کنند. تنها درباره یک محصول موفق شدیم که این استفاده از روغن را از ۱۸درصد به ۱۳.۵درصد برسانیم. در دوغ هم نیم‌درصد نمک را کاهش دادیم.»
سوغاتی‌ها را هم می‌توان سالم‌تر تولید کردمیرزای رزاز با تأکید بر اینکه درباره سوغاتی‌ها هم می‌توان این سالم‌تر تولیدشدن را با حفظ فرهنگ و سنن ایجاد کرد، بیان می‌کند: «اگر درصد شکر گز اصفهان را ۶۰ یا ۷۰درصد درنظر بگیریم، در یک بازه زمانی می‌توان به‌تدریج از شکر مصنوعی آن کم کرد و شیرین‌کننده طبیعی مثل استیویا را جایگزین آن کرد. البته نیاز است که یک کارگروه مشترک تشکیل شود و ما هم اعلام آمادگی می‌کنیم که در این زمینه کمک‌های لازم را داشته باشیم.»
بیشتر بخوانید:
+۱۸های کم‌تحرک و چاق هزینه ۴ میلیارد دلاری درمان دیابت در ایران | انسولین جدید ایرانی از اواسط آذر می‌آید | با کدام علائم شما به تیپ دو دیابت مبتلا شده‌اید؟ کد خبر 807307 منبع: روزنامه همشهری برچسب‌ها مجله سوغاتی وزارت بهداشت و درمان بیماری - قلبی بیماری - دیابت تغذیهمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: وزارت بهداشت دیابت وزارت بهداشت و درمان بیماری قلبی بیماری دیابت تغذیه بیماری های غیرواگیر تدوین نقشه تغذیه شیوع بالای دیابت نقشه تغذیه کشور سالم تر تولید وزارت بهداشت همین دلیل وزیر بهداشت بیماری ها سوغاتی ها درصد شکر تغذیه ای استان ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۰۸۴۲۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تأمین سلامت افراد مهمترین رکن پیشرفت جامعه
شیوا شبدینی بیان کرد: آخرین روز سلامت «خانواده، غذای سالم و ورزش همگانی» عنوان یکی از روزهای «هفته سلامت» است، در این نام‌گذاری به طور ویژه اهمیت خانواده به‌عنوان اولین پایگاه آموزشی در زمینه‌های تغذیه سالم و ورزش همگانی پیش از ورود به جامعه موردتوجه قرار گرفته است.
وی افزود: یک خانواده سالم، با ایجاد فرهنگی از آگاهی درباره سلامت، این امکان را به اعضایش می‌دهد که بهترین تصمیم‌ها را در خصوص سلامتی خودشان بگیرند، آموزش‌های مرتبط با تغذیه سالم، مراقبت از بدن و روح و تدابیر پیشگیری از بیماری‌ها، بخشی از این فرهنگ سلامت در خانواده هستند که به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک می‌کنند.
پزشک مرکز سلامت تصریح کرد: باتوجه‌به افزایش چندبرابری چاقی در چند دهه اخیر و به‌تبع آن افزایش کم‌سابقه موارد ابتلا به بیماری‌های مرتبط با آن نظیر کبد چرب و دیابت، تغذیه سالم و ورزش همگانی که از عوامل اصلی پیشگیری از چاقی هستند بیش از گذشته موردتوجه قرار گرفته و بر نقش و اهمیت خانواده و به طور ویژه مادر خانواده به‌عنوان اولین مروج این سبک زندگی سالم تأکید شده است.
وی یادآور شد: تهیه غذای سالم یکی از ارکان اصلی سلامت هر فرد به شمار می‌رود و تصور من بر این است که بانوان نقش اصلی را در این زمینه عهده‌دار هستند. اگر بتوانیم مادران و خانم‌های خانه‌دار را در زمینه تغذیه سالم آموزش دهیم شاید گام بزرگی در این زمینه برداریم، در درجه اول آموزش به خانواده اهمیت دارد و محل دیگری که فرد به آن وارد می‌شود مهدهای کودک و مدارس هستند، پس در مرحله بعد تمرکز اصلی باید روی آموزش در مهدهای کودک و مدارس باشد.
شیوا شبدینی در ادامه تشریح کرد: دیگر مراکزی که می‌توانیم آموزش‌ها را در آنها آغاز کنیم، محل‌های کار و ادارات هستند، بارها دیده شده که غذاهایی که برای کارمندان تهیه و طبخ می‌شود از کیفیت خوبی برخوردار نیستند، اکنون اکثر افراد ناگزیرند غذا را یا در محل کار بخورند یا از طریق رستوران‌های اطراف محل کار خود تهیه کنند. اگر غذاهایی که ادارات، سازمان‌ها و ارگان‌ها برای کارکنان خود در نظر می‌گیرند غذای سلامتی باشد، سلامت کارمندان نیز تضمین می‌شود.
وی اظهار کرد: خیلی‌ها بر این باورند که پیروی از یک رژیم غذایی اصولی و سلامت هزینه‌های زیادی دارد، اما اگر واقعاً کلاه‌خود را قاضی کنیم متوجه می‌شویم که بدن ما در طول هفته‌ها و ماه‌ها چقدر مواد غذایی ناسالم مانند انواع شیرینی‌ها، تنقلات، چیپس و پفک و انواع نوشابه‌های شیرین و آب‌میوه‌های صنعتی دریافت می‌کند، اگر از مصرف این غذاها و تنقلات ناسالم پرهیز کنیم می‌توانیم هزینه‌ای را که پیش‌تر صرف این غذاها می‌کردیم، به تهیه مواد غذایی سالم اختصاص دهیم.
شبدینی خاطرنشان کرد: مورد دیگری که دیده می‌شود کم‌تحرکی است، ساعات خیلی طولانی حضور در ترافیک سنگین شهری باعث می‌شود افراد تحرک کمی داشته باشند، کم‌تحرکی عامل بروز بسیاری از بیماری‌ها از جمله کبد چرب، بیماری‌های قلبی عروقی و مشکلات اسکلتی (استخوانی) است.
وی افزود: اگر بتوانیم در کنار تغذیه سالم حداقل روزانه ۲۰ تا ۳۰ دقیقه زمان به فعالیت ورزشی اختصاص دهیم و در آخر هفته‌ها به همراه خانواده ورزش‌های خیلی ساده مانند رفتن به پارک‌ها، کوهستان و بازی‌های گروهی را مدنظر قرار دهیم تا حد زیادی از بیماری‌های کبد چرب و دیابت که روند ابتلا به آنها آن با سرعت بسیار بالایی در حال افزایش است، می‌توانیم پیشگیری کنیم.
باشگاه خبرنگاران جوان سیستان و بلوچستان زاهدان
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است